ခံအားက်ဆင္းမူ ကူးစက္ေရာဂါ AIDS ဆိုသည္မွာ

ခံအားက်ဆင္းမူ ကူးစက္ေရာဂါ AIDS ဆိုသည္မွာ

ခုခံအားက်ဆင္းမူ ကူးစက္ေရာဂါ Acquired Immunodeficiency Syndrome (AIDS) ဆိုသည္မွာ Human Immunodeficiency Virus(HIV) ေခၚ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးတစ္မ်ိဳးေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္တြင္းရွိ ေရာဂါကို ခုခံတိုက္ဖ်က္သည့္ စနစ္၏ လုပ္ငန္းထမ္းေဆာင္မႈမ်ား က်ဆင္းကာ အျခားေသာ ကူးစက္ေရာဂါမ်ား၊ ကင္ဆင္ေရာဂါမ်ား ပိုမိုဆင့္ပြားျဖစ္ပြား တက္သည့္ ကူးစက္ေရာဂါ တစ္မ်ိဳး ျဖစ္သည္။

ခုခံအားက်ဆင္းမႈ ကူးစက္ေရာဂါ AIDS ႏွင့္ ကမာၻ
တစ္ကမာၻလံုးတြင္ HIV ေရာဂါပိုးရွိသူေပါင္းတြင္ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလအထိ ၄၂ သန္းခန္႔သည္ ေလာေလာဆယ္၌ အသက္ရွင္လ်က္ရွိၿပီး လူေပါင္း ၂၁ သန္းခန္႔သည္ ခုခံအားက်ဆင္းမူ ကူးစက္ေရာဂါ AIDS ေၾကာင့္ ေသဆံုးခဲ့ရၿပီး ျဖစ္ပါသည္။ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္အတြင္း ေရာဂါအသစ္ ထပ္မံ ကူးစက္ခံရသူေပါင္းမွာ ငါးသန္းခန္႔ရွိၿပီး AIDS ေရာဂါေၾကာင့္ေသဆံုးသူေပါင္းမွာ ၃ ဒသမ ၁ သန္းခန္႔ ရွိပါသည္။ ထိုအထဲတြင္ အမ်ိဳးသမီး ၁ ဒသမ ၁ သန္းခန္႔ႏွင့္
ကေလး ၅၁၀, ၀၀၀ ဦးပါဝင္ပါသည္။

ခုခံအားက်ဆင္းမႈ ကူးစက္ေရာဂါႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ
၂၀၀၇ ခုႏွစ္အတြင္း တရားဝင္ ခန္႔မွန္းခ်က္မ်ားအရ ျမန္မာျပည္တြင္ ခုခံအားက်ဆင္းမႈ ကူးစက္ ေရာဂါပိုး ကူးစက္ခံထားရသူေပါင္းမွာ ၂၄၀၀၀၀ ခန္႔ရွိသည္ဟု ဆိုပါသည္။

၂၀၀၇ ခုႏွစ္အတြင္း တရားဝင္ ခန္႔မွန္းခ်က္မ်ားအရ ကမာၻေပၚတြင္ ခုခံအားက်ဆင္းမႈ ကူးစက္ေရာဂါပိုး ကူးစက္ခံရသူေပါင္းမွာ ၃၃ သန္းခန္႔ရွိသည္ဟု ဆိုပါသည္။

၂၀၀၇ ခုႏွစ္အတြင္း ခုခံအားက်ဆင္းမႈ ကူးစက္ေရာဂါ အသစ္ကူးစက္ခံရေသာ သူေပါင္းမွာ ၂.၇ သန္းခန္႔ ရွိၿပီး ေရာဂါေၾကာင့္ ေသးဆံုးရသူေပါင္းမွာ ၂ သန္းခန္႔ရွိပါသည္။

ကမာၻေပၚတြင္ ေန႔စဥ္လူ ၁၃၀၀၀ ဦးမွာ
ခုခံအားက်ဆင္းမႈ ကူးစက္ေရာဂါပိုး၏ ကူးစက္မႈကို ခံေနရၿပီး လူ ၈၀၀၀ ဦးမွာ ေန႔စဥ္ ေသဆံုးေနၾကရပါသည္။ ၁၀ စကၠန္႔တြင္ လူ (၁) ဦးသည္ ခုခံအားက်ဆင္းမႈ ကူးစက္ေရာဂါေၾကာင့္ ေသဆံုး ေနၾကရပါသည္။

ခုခံအားက်ဆင္းမႈ ကူးစက္ေရာဂါေၾကာင့္ မိဘတစ္ဦးဦး ေသဆံုးရေသာ ကေလးသူငယ္ေပါင္းမွာ တစ္ကမာၻလံုးတြင္ ၁၄ သန္းေက်ာ္ရွိပါသည္။ ၂၀၁၀ တြင္ ခုခံအားက်ဆင္းမႈ ကူးစက္ေရာဂါပိုးေၾကာင့္ မိဘမဲ့ ျဖစ္ရသူ ကေလး သူငယ္ေပါင္းမွာ ၂၅ သန္းခန္႔ ရွိလိမ့္မည္ဟု ခန္႔မွန္းထားၾကပါသည္။

ခုခံအားက်ဆင္းမႈ ကူးစက္ေရာဂါ AIDS ၏ ေရာဂါလကၡဏာမ်ား
၁။ လူႀကီး
အသက္ ၁၂ ႏွစ္အထက္ ရွိသူမ်ားတြင္ ေသြးထဲ၌ HIV ပိုးရွိၿပီး ေအာက္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ အဓိက လကၡဏာ အနည္းဆံုး ႏွစ္ခုႏွင့္ သာမညလကၡဏာ တစ္ခုရွိပါက ခုခံအားက်ဆင္းမႈ ကူးစက္ေရာဂါ (AIDS) ဟု သတ္မွတ္ပါသည္။

(က) အဓိကလကၡဏာ
၁။ ခႏၶာကိုယ္အေလးခ်ိန္ မူလထက္ ဆယ္ရာခိုင္ႏႈန္းထက္ပို၍ ေလ်ာ့နည္းသြားျခင္း။
၂။ ဝမ္းေလွ်ာ့၊ ဝမ္းပ်က္ တစ္လထက္ပိုၾကား၍ ျဖစ္ပြားျခင္း။
၃။ တစ္လထက္ပိုၾကာ၍ ဖ်ားျခင္း။

(ခ) သာမညလကၡဏာ
၁။ တီဘီေရာဂါမဟုတ္ဘဲ တစ္လေက်ာ္ၾကာ ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း၊
၂။ ခႏၶာကိုယ္အႏွံ႔ အေရျပားယားယံၿပီး ေရာင္ရမ္းျခင္း။
၃။ မၾကာခဏ ခါးပတ္ေရယုန္၊ သို႔မဟုတ္ ဆင္ေရယုန္ေခၚအျပင္း စားေရယုန္ေရာဂါ ျဖစ္ျခင္း။
၄။ ႐ိုး႐ိုးေရယုန္ ကာလၾကာရွည္စြာ ခႏၶာကိုယ္အႏွံ႔ျဖစ္ပြာျခင္း။
၅။ ပါးစပ္ႏွင့္ လည္းေခ်ာင္းတြင္ မွကၡ႐ုေပါက္ျခင္း။
၆။ ခႏၶာကိုယ္အႏွံ႔ တစ္ကိုယ္လံုးတြင္ အက်ိတ္မ်ား ေရာင္ရမ္းျခင္း။

၂။ ကေလး
အသက္ ၁၂ ႏွစ္ေအာက္ရွိ ကေလးမ်ားတြင္ ေသြးထဲ၌ HIV ပိုးရွိၿပီး ေအာက္တြင္ေဖာ္ျပထားသည့္ အဓိကလကၡဏာ အနည္းဆံုးႏွစ္ခုႏွင့္ သာမည လကၡဏာတစ္ခုရွိပါက ခုခံအားက်ဆင္းမႈ ကူးစက္ေရာဂါ (AIDS) ဟုသတ္မွတ္ပါသည္ -

(က) အဓိကလကၡဏာ
၁။ ခႏၶာကိုယ္အေလးခ်ိန္ ေလ်ာ့နည္းျခင္း၊ သို႔မဟုတ္ ခႏၶာကိုယ္ႀကီးထြားႏႈန္း ထူးထူး ျခားျခား ေႏွးေကြးျခင္း။
၂။ ဝမ္းေလွ်ာ့၊ ဝမ္းပ်က္ တစ္လထက္ ပိုၾကာ၍ ျဖစ္ပြားျခင္း။
၃။ တစ္လထက္ပိုၾကာ၍ ဖ်ားျခင္း။

(ခ) သာမညလကၡဏာ
၁။ ရက္တာရွည္ ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း။
၂။ ခႏၶာကိုယ္အႏွံ႔အေရျပားယားယံၿပီး ေရာင္ရမ္းျခင္း။
၃။ သာမန္ကူးစက္ေရာဂါမ်ား မၾကာခဏျဖစ္ျခင္း။ (ဥပမာ- နားျပည္ယိုျခင္း၊ လည္ေခ်ာင္းနာျခင္း။)
၄။ မိခင္၏ေသြးထဲတြင္ HIV ပိုးရွိျခင္း။
၅။ ပါးစပ္ႏွင့္လည္ေခ်ာင္းတြင္ မွကၡ႐ုေပါက္ျခင္း။
၆။ ခႏၶာကိုယ္အႏွံ႔ တစ္ကိုယ္လံုးတြင္ အက်ိတ္မ်ား ေရာင္ရမ္းျခင္း။

ခုခံအားက်ဆင္းမႈ ကူးစက္ေရာဂါ AIDS ကူးစက္ႏိုင္ေသာနည္းလမ္းမ်ား

၁။ လိင္ဆက္ဆံမႈမွတစ္ဆင့္ ကူးစက္ျခင္း။

(က) လိင္တူဆက္ဆံျခင္း။

(ခ) လိင္ကြဲဆက္ဆံျခင္း။

၂။ မသန္႔ရွင္းေသာ အပ္မွတစ္ဆင့္ ကူးစက္ျခင္း။

(က) မူးယစ္ေဆးဝါး အေၾကာထဲထိုးျခင္း။

(ခ) ေဆးထိုးျခင္း။

(ဂ) ေဆးမင္ေၾကာင္ ထိုးျခင္း။

(ဃ) နားေဖာက္ျခင္း။

(င) တ႐ုတ္အပ္စိုက္ျခင္း။

၃။ ေသြးမွတစ္ဆင့္ ကူးစက္ျခင္း။

(က) ေသြးသြင္းျခင္း။

(ခ) ဆံပင္ညႇပ္ျခင္း။

(ဂ) ကိုယ္တြင္းအဂၤါအစားထိုးျခင္း။

(ဃ) လူနာ၏ေသြးႏွင့္ ပြန္းပဲ့ေနေသာ အေရျပားထိမိျခင္း။

၄။ မိခင္မွတစ္ဆင့္ ကေလးသို႔ကူးစက္ျခင္း

(က) ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္ ကူးစက္ျခင္း

(ခ) ကေလးေမြးဖြာစဥ္ ကူးစက္ျခင္း။

(ဂ) မိခင္ႏို႔မွတစ္ဆင့္ ကူးစက္ျခင္း။


ခုခံအားက်ဆင္းမႈ ကူးစက္ေရာဂါ AIDS မကူးစက္ႏိုင္ေသာ နည္းလမ္းမ်ား

ခႏၶာကိုယ္ျပင္ပတြင္ လ်င္ျမန္စြာ ေသေက်ပ်က္စီးသျဖင့္ ေအာက္ပါနည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ မကူးစက္ႏိုင္ပါ။

၁။ လက္ဆြဲႏႈတ္ဆက္ျခင္း

၂။ ဖက္ရမ္းျခင္း။

၃။ အလုပ္ အတူတူလုပ္ျခင္း။

၄။ အစား အတူတူစားျခင္း။

၅။ ခရီး အတူတူသြားျခင္း။

၆။ ေက်ာင္း အတူတူတက္ျခင္း။

၇။ ေရကူးျခင္း။

၈။ ႏွာေစးေခ်ာင္းဆိုးျခင္း။

၉။ အစားအစာမ်ား။

၁၀။ အသံုးအေဆာင္ပစြည္းမ်ား (ဥပမာ- အိမ္သာ၊ ပန္းကန္ခြက္ေယာက္၊ တယ္လီဖုန္း။)

၁၁။ ျခင္၊ ယင္၊ ၾကမ္းပိုး။

၁၂။ ပါးကို နမ္းျခင္း။


HIV ႏွင့္ AIDS

HIV ႏွင့္ AIDS မွာ မတူပါ။ HIV ဆိုသည္မွာ ေသြးတြင္ HIV ပိုးရွိျခင္းသာျဖစ္ၿပီး ကာယကံရွင္မွာ ေရာဂါလကၡဏာမ်ား ခံစားရျခင္း မရွိပါ။

AIDS ဆိုသည္မွာ ေသြးတြင္ HIV ပိုးရွိ႐ံုသာမက ေရာဂါလကၡဏာမ်ားပါ ခံစားေနရေသာ အေျခအေနကို ေခၚပါသည္။


AIDS ေရာဂါျဖစ္ပြားရန္ အခြင့္အလမ္းပိုမ်ားသူမ်ား

၁။ ျပည့္တန္ဆာမ်ား။

၂။ လိင္တူဆက္ဆံသူမ်ား။

၃။ မူးယစ္ေဆးဝါး အေၾကာထဲထိုးသူမ်ား။

၄။ ေသြးမၾကာခဏ သြင္းရသူမ်ား။

၅။ လိင္ဆက္ဆံဖက္ဦးေရ မ်ားျပားသူမ်ား။

၆။ ကာလသားေရာဂါ ခံစားေနရသူမ်ား။


AIDS ႏွင့္ ကာလသားေရာဂါ ပိုမိုကူးစက္ေစႏိုင္သည့္ အေျခအေနမ်ား

၁။ လိင္အဂၤါတြင္ အနာရွိျခင္း။ (ဥပမာ - လိင္အဂၤါေရယုန္၊ ရွန္ကာနာ)

၂။ ဆီးပူေညာင္းက် ျဖစ္ေနျခင္း။

၃။ ရာသီလာစဥ္ လိင္ဆက္ဆံျခင္း။

၄။ စအိုႏွင့္ လိင္ဆက္ဆံျခင္း။

၅။ အရြယ္မေရာက္ေသးေသာ မိန္းကေလးငယ္မ်ားႏွင့္ လိင္ဆက္ဆံျခင္း။

၆။ လိင္ဆက္ဆံဖက္မ်ားျပားျခင္း

၇။ ေဟာ္မုန္းပါ ပဋိသေႏၶတားပစၥည္းမ်ား အသံုးျပဳျခင္း။

၈။ သားအိမ္တြင္းထည့္ ပဋိသေႏၶတားပစၥည္းမ်ား အသံုးျပဳျခင္း။

၉။ ကိုယ္ဝန္ရွိစဥ္ လိင္ဆက္ဆံျခင္း။

၁၀။ ဗီတာမင္ေအ ခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္း။

၁၁။ သားအိမ္ေခါင္း ပံုမမွန္ျခင္း။ (Ectopion)

၁၂။ ေယာက်ာ္းလိင္အဂၤါဖံုး အေရျပားျဖတ္မထားျခင္း။ (Circumcision)

၁၃။ AIDS ေရာဂါျပင္းထန္စြာ ခံစားေနရသူႏွင့္ အကာအကြယ္မဲ့ လိင္ဆက္ဆံမိျခင္း။

၁၄။ HIV ေရာဂါပိုး ကိုယ္ထဲဝင္စ ေသြးထဲတြင္ HIV ပိုးပမာဏမ်ားျပားလြန္းသည့္ အဆင့္သို႔ ေရာက္ရွိေနသူႏွင့္ လိင္ဆက္ဆံမိျခင္း။

ခုခံအားက်ဆင္းမႈ ကူးစက္ေရာဂါ ကာကြယ္ကုသနည္းႏွင့္ ေဆးဝါးမ်ား - ေဒါက္တာေအာင္စန္း (ပထမအႀကိမ္- ၂၀၀၉ ခုႏွစ္၊ ႏိုဝင္ဘာ / ရွင္မေတာင္စာေပ)